Klimaatadaptatie thema 1. Hitte

De laatste jaren zijn diverse warmte-records verbroken en de verwachting is dat het gemiddeld steeds warmer gaat worden en dat perioden van hitte frequenter gaan voorkomen. Het aantal tropische nachten (meer dan 20 graden Celsius) zal fors toenemen. Ook de extremen nemen sterk toe. Dit brengt niet te onderschatten effecten op het gebied van gezondheid, arbeidsproductiviteit en energiebehoefte met zich mee. Daarnaast hebben de hogere temperaturen effecten op waterkwaliteit, natuur en landbouw.

Huidige hittestress

Momenteel zijn er in de gemeente Staphorst jaarlijks 3 tot 6 tropische dagen (o.b.v. de Klimaateffectatlas). Dit zijn dagen waarop het warmer is dan 30 graden. Dit heeft gevolgen voor het aantal warme nachten, wat momenteel gemiddeld minder dan één week per jaar is. Het aantal tropische dagen stijgt naar verwachting tot 6 tot 9 dagen (klimaateffectatlas) in 2050 en het aantal warme nachten stijgt naar twee weken per jaar in 2050.

Hitte is voornamelijk voelbaar in de bebouwde omgeving. Hier wordt warmte vastgehouden tussen gebouwen en door stenen, asfalt en beton. Hierdoor kan het tussen bebouwing wel drie graden warmer zijn dan in het buitengebied.

Gevolgen van hittestress

Hittestress is een serieus probleem dat vaak wordt onderschat. De mindmap van de Hogeschool van Amsterdam geeft een beeld van de gevolgen van hitte.

Infographic: gtevolgen van extreme hitte
Infographic 'Hitte in de stad, gevolgen van extreme hitte': water (koelwater, drinkwaterkwaliteit, watervraag); netwerken (rails bruggen, bestrating, energievraag, energieblackout); gezondheid (slaapproblemen, gezondheidsproblemen, gezondheidszorg en hulpdiensten, ziekenhuisopnames, sterfte); leefbaarheid (comfort in de stad en in gebouwen, arbeidsproductiviteit binnen en buiten, detailhandel, scholen en kinderopvang); buitenruimte (schade aan natuur, druk op de buitenruimte, sociale overlast, evenementen).

Arbeidsproductiviteit, nachtrust en gezondheid hangen samen met de temperatuur van de omgeving. Blootstelling aan hoge temperaturen zorgt voor gezondheidsrisico's. Langdurig aanhoudende hitte kan leiden tot klachten als vermoeidheid, concentratieproblemen en hoofdpijn. Er bestaat ook risico op uitdroging en oververhitting. In het ergste geval kunnen mensen hieraan overlijden. In Nederland stijgt tijdens hittegolven de sterfte met 12%. Ook heeft hitte gevolgen voor infrastructuur, drinkwater, oppervlaktewater en natuur. Hitte in combinatie met droogte heeft gevolgen voor de landbouw en natuur. Sommige planten zijn extreem vroeg uitgebloeid en de beregeningsbehoefte stijgt. Bovendien hebben plagen, exoten en ziekteverwekkers meer kans.

Wat kunnen we doen tegen hitte?

Minder verharding, meer schaduwplekken en meer groen helpen tegen de gevolgen van extreme hitte. Eén van de manieren om dit te doen is door tegels te vervangen door groen of water. Groen zorgt onder andere voor verdampingskoeling en biedt schaduw. Met name loofbomen met grote kronen zijn effectief door hun schaduwwerking. Naast het verminderen van hitte kan groen ook water bergen en hiermee wateroverlast tegen gaan. Water zorgt net als groen voor verdampingskoeling.