Klimaatadaptatie thema 3. Wateroverlast

Hevige neerslag zal door klimaatverandering vaker en in extremere mate voorkomen. Dat kan leiden tot ongemak (natte voeten) op wegen, pleinen en tuinen, en tot schade als het regenwater panden in stroomt of leidt tot storingen in de elektriciteitsvoorziening of de communicatie-infrastructuur. Wateroverlast kan gevaarlijke situaties opleveren als brandweer, ziekenauto’s en politie niet meer overal kunnen komen.

Vaker problemen met wateroverlast

Extreme buien geven steeds vaker problemen met wateroverlast. Rioolstelsels zijn ontworpen voor probleemloze afvoer van hemelwater tot een neerslagintensiteit van 60 l/s/ha (liter per seconde per hectare) ofwel 20 mm/uur. Dit is voldoende voor alle normale dagen en de meeste zware neerslag. Af en toe, vooral bij zomerse donderbuien, komen buien met een veel hogere neerslagintensiteit voor, tot wel 100 mm/uur. Het is te kostbaar om rioolstelsels daarop te dimensioneren. Als zo’n bui slechts enkele minuten duurt is er weinig aan de hand. Het wordt een probleem als het langer aanhoudt. De verwachting is dat door de klimaatontwikkeling extreme buien vaker voorkomen.

De gemeente is niet verantwoordelijk om dergelijke buien probleemloos te verwerken in de riolering. Wel staat de gemeente voor de opgave voor het ontwerp van het systeem in combinatie met de inrichting van de openbare ruimte om overlast en schade te beperken.

Wanneer is er sprake van wateroverlast en wanneer van hinder?

Waar ligt deze grens, in welke gevallen spreken we van wateroverlast en wanneer spreken we slechts van hinder? Wanneer nemen we maatregelen en wanneer is ingrijpen niet noodzakelijk? Zeker is dat de samenleving water op straat in de vorm van hinder zal moeten (leren) accepteren. Maatregelen zijn nodig als hevige regenval onacceptabele schade of overlast veroorzaakt. Voor prioritering en realisatie van maatregelen is het belangrijk heldere afspraken te maken over wat we onder wateroverlast verstaan. In het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) heeft de gemeente wateroverlast als volgt gedefinieerd:

  • water dat via de straat gebouwen in stroomt;
  • afvalwater dat uit de riolering op straat komt (volksgezondheid);
  • water dat erftoegangswegen langer dan 2 uur blokkeert;
  • water dat langer dan 4 uur hinder oplevert voor het verkeer (met aandacht voor fietsers en voetgangers).

Naast wateroverlast kan er sprake zijn van hinder. Water op straat in de vorm van hinder zullen we als samenleving moeten accepteren, net als hinder door ondergelopen achterpaden of tuinen. Alleen als er sprake is van echt langdurige hinder kan deze hinder overlast worden.