Re(a)geren
Wie kent de uitdrukking niet, regeren is vooruitzien. Ik mis dat steeds meer, vooral op landelijk niveau. Regeren is verworden tot reageren.
Bij meerdere opgaven wordt ad hoc gedebatteerd en voor de korte termijn gepoogd ‘aanvullend iets te regelen’. Dan volgen er opdrachten of brieven. Die gaan naar regio’s, provincies en gemeenten. Denk aan de opvang asielzoekers, een heldere taak van het Rijk. Denk aan de gebiedsgerichte aanpak rond stikstof, een heldere taak van provincies. Die eenzijdige dictaten werken averechts. Uitvoerbaarheid en motivatie van provincies en gemeenten neemt af. Vervolgens gooien belangrijke partners de handdoek in de ring.
Het wordt tijd dat het Rijk gaat regeren in plaats van dicteren. De provincies en gemeenten zijn geen uitvoeringsorganisaties, wel autonome, democratische bestuursorganen. En wanneer die van onderop beleid uitwerken dient het Rijk dit los te laten. Provincies en zeker gemeenten staan dichter bij de praktijk en werken aan oplossingen die daar zo goed mogelijk bij aansluiten.
Wat heeft nu echt prioriteit? Door de oorlog in Oekraïne blijkt heel duidelijk dat de zekerheden als onderdak, voedsel en energie wankelen. De graanschuur van Europa levert niet aan Afrika, havens zijn geblokkeerd. Wanneer in Afrika niet genoeg te eten is, komen nieuwe vluchtelingenstromen op gang. Die gaan naar Europa, ook naar Nederland. Onstuitbaar.
Energie en voedsel wordt steeds duurder, het verschil arm en rijk wordt steeds groter. Onontkoombaar. Dan laat je de landbouw niet krimpen. Dan koester je de beste sector ter wereld. Er staat ook geen hek om Nederland. We leveren de beste pootproducten en zijn kampioen in veredeling van zaden, planten en kassenbouw. De vissers horen ook in dat rijtje. De Nederlandse landbouw is mondiaal. Theoretisch kunnen we zelf maar een derde van onze monden voeden. Dus om de onafhankelijkheid te vergroten moeten we beleid maken dat landbouw en energie meer positie geeft in plaats van minder.
Ook urgent is de dalende grondwaterstand en de verzilting, van groot belang voor de vruchtbaarheid en alles wat groeit. Zoet water vasthouden en stroomlijnen, koester het waterschap als deskundige dienst.
Het is tijd dat we de urgente problemen bij de kop pakken. Gebrek aan water, voedsel en energie. Dat zijn acute zaken die indirect vluchtelingenstromen veroorzaken. Menselijk leed en misbruik van dit leed, dat moet bestreden worden. Dat is belangrijker dan stikstofmodellen en natuurambities die niet realistisch zijn.
Regeren is zorgen voor je inwoners, voor de zwakkeren die altijd eerst de dupe worden van de crisis. En dan steun je als Rijk de vissers, boeren, de mede-overheden en bedrijven die zorgen voor water, voedsel, energie en onderdak. Regeren is dienen.
