Veelgesteldevragen munitieopslag

Defensie heeft op 12 november 2024 laten weten dat de bestaande munitieopslag aan de Gorterlaan in Staphorst nog één van de drie mogelijke locaties voor grootschalige munitieopslag is. Het kaartje van Defensie onderaan deze pagina geeft meer informatie over de mogelijke gevolgen.

Naast Staphorst worden twee locaties, in Biddinghuizen en Weerselo, verder onderzocht op de invloed van een grootschalige munitieopslag op onder meer de omgeving, milieu, geluid en natuur. Uiteindelijk heeft Defensie voorkeur voor één grote locatie voor munitieopslag. Naar verwachting stelt het kabinet in het voorjaar van 2025 een voorkeurslocatie vast. Meer informatie kunt u vinden op de website van Defensie: defensie.nl/ruimtevoordefensie. Hier kunt u ook vragen stellen.

We merken dat er binnen onze gemeente veel vragen en zorgen leven. Daarom geven we hieronder antwoord op de vragen die aan ons als gemeente worden gesteld.

Komt er een grootschalige munitieopslag in Staphorst?

Dat is nog niet zeker. Defensie heeft op 12 november 2024 een brief aan de Tweede Kamer gestuurd. Hierin staat dat de bestaande munitieopslag aan de Gorterlaan in Staphorst nog één van de drie mogelijke locaties voor grootschalige munitieopslag is.  Uiteindelijk beslist het kabinet hierover.  

Eerst was Staphorst één van de negen mogelijke locaties. Om inwoners zo snel mogelijk duidelijkheid te kunnen geven, heeft Defensie op basis van de eerste onderzoeksresultaten bepaald welke locaties wel of niet verder onderzocht worden. Er zijn nu dus nog drie locaties over die verder onderzocht worden: Biddinghuizen, Weerselo en Staphorst. Uiteindelijk heeft Defensie voorkeur voor één grote locatie voor munitieopslag.

De gemeente Staphorst bepaalt niet of het munitiedepot er wel of niet komt. In het voorjaar van 2025 wordt het zogenaamde planMER-onderzoek afgerond (milieueffectrapportage). Dit onderzoek gaat om de invloed van een grootschalige munitieopslag op onder meer de omgeving, milieu, geluid en natuur. Op basis van de resultaten van het onderzoek stelt het kabinet in het voorjaar van 2025 een voorkeurslocatie vast.

Wat zijn de gevolgen van een grootschalige munitieopslag voor het Staphorster bos?

Wanneer de plannen doorgaan, wordt de bestaande munitieopslag vergroot van ongeveer 15 hectare naar ongeveer 70 hectare. Het grootste gedeelte van het Staphorster bos (ongeveer 940 hectare) blijft in dat geval gewoon toegankelijk. Ook de recreatieplas de Zwarte Dennen blijft toegankelijk. Alleen vlakbij de munitieopslag mag je niet komen vanwege de veiligheidszones (explosieaandachtsgebieden) die om een munitieopslag heen liggen. 
Zoals ook in de nieuwe visie Recreatie en Toerisme staat, is en blijft het Staphorster bos met de Zwarte Dennen een van de belangrijkste recreatiegebieden van de gemeente.

We hebben van Defensie een kaartje met de bestaande en nieuwe veiligheidszones gekregen, zie onderaan deze pagina. Daaruit blijkt dat de veiligheidszones van een grootschalige munitieopslag grotendeels overeenkomen met de bestaande veiligheidszones. Voor zone A en B gelden de meeste beperkingen. Recreatieplas de Zwarte Dennen ligt in zone C.

De gevolgen van een munitieopslag voor de natuur worden bij het planMER-onderzoek in beeld gebracht. En wegen mee bij de uiteindelijke beslissing welke van de drie locaties gekozen wordt.  

De gemeente Staphorst heeft een nieuwe visie op recreatie en toerisme opgesteld. Hierin is de boswachterij Staphorst met de Zwarte Dennen genoemd als een van de vier deelgebieden met veel recreatiemogelijkheden voor (regio)inwoners. De gemeente wil de kwaliteiten van het gebied beschermen en onder meer Zwarte Dennen als recreatieplek verder ontwikkelen, in samenwerking met onder meer Staatsbosbeheer. Ook (en juist wanneer de plannen doorgaan) bij de komst van een grootschalig munitiedepot.

Wordt recreatieplas de Zwarte Dennen gesloten wanneer de grootschalige munitieopslag er komt?

Recreatieplas de Zwarte Dennen blijft toegankelijk en kan gebruikt worden zoals het ook nu gebruikt wordt. Ook het grootste gedeelte van het Staphorster bos blijft toegankelijk. Het toegankelijk houden van de Zwarte Dennen is voor de gemeente dan ook een belangrijke voorwaarde aan Defensie.

We hebben van Defensie een kaartje met de bestaande en nieuwe veiligheidszones gekregen, zie onderaan deze pagina. Daaruit blijkt dat de veiligheidszones van een grootschalige munitieopslag grotendeels overeenkomen met de bestaande veiligheidszones. Voor zone A en B gelden de meeste beperkingen. Zwemplas de Zwarte Dennen ligt in zone C.

Moeten de bewoners die vlakbij het munitieopslag wonen, verhuizen?

We zijn ons bewust van de zorgen van de inwoners die vlakbij de munitieopslag wonen. Deze zorgen zijn terecht, want een grootschalige munitieopslag kan voor hen grote gevolgen hebben. Vier woningen liggen in veiligheidszone A en B en in deze veiligheidszones mag je niet wonen.

We hebben van Defensie een kaartje met de bestaande en nieuwe veiligheidszones gekregen, zie onderaan deze pagina. De ingetekende zones zijn een ‘worst-case scenario’. Wanneer gekozen wordt voor Staphorst, dan maakt Defensie een inrichtingsplan voor de locatie. Defensie heeft in de informatiebijeenkomst op 7 oktober aangegeven dat de vorm en grootte van de veiligheidszones nog kunnen veranderen door de inrichting van het terrein. Maatwerk is mogelijk en we hopen dat hierdoor minder woningen hoeven te verdwijnen. Defensie heeft aangegeven dat de veiligheidszones niet groter kunnen worden dan ze nu ingetekend staan.

Waarom heeft de gemeente zichzelf bij Defensie in beeld gebracht als locatie voor grootschalige munitieopslag?

De plannen en zoektocht van Defensie naar oefen- en opslaglocaties kwamen in de gemeenteraad aan de orde. Vanuit de gemeenteraad is het signaal meegegeven dat de zoektocht van Defensie het landsbelang dient en Staphorst daar mogelijk een bijdrage aan kan leveren.

Vanuit deze opdracht heeft het college aan Defensie gevraagd om te onderzoeken of de bestaande munitieopslag in Staphorst geschikt is om uit te breiden. Naar aanleiding hiervan is er contact geweest met Defensie en heeft Defensie Staphorst toegevoegd aan de lijst met te onderzoeken locaties.

De gemeente vindt dat de zoektocht van Defensie het landsbelang dient. Vanwege de toegenomen dreiging ziet de gemeente hulp aan Defensie als een urgente opgave. En Staphorst kan daar mogelijk een bijdrage aan leveren. 
We zien de plannen van Defensie als een regionale opgave die bij ons past. In Staphorst is namelijk al een munitieopslag van Defensie, dus inwoners zijn er bekend mee. Vanwege de ligging in het Staphorster bos vermoeden we dat hier nog ruimte is voor uitbreiding. 
Wanneer inderdaad wordt gekozen om hier een grootschalige munitieopslag van te maken, dan wil de gemeente wel garanties op het gebied van veiligheid en transport.

Komt er veel overlast op de wegen van en naar de munitieopslag?

In de informatiebijeenkomst van Defensie op 7 oktober in Staphorst, heeft Defensie laten weten dat het aantal verkeersbewegingen beperkt blijft.
Wanneer gekozen wordt voor een grootschalige munitieopslag in Staphorst, dan wil de gemeente wel garanties op het gebied van veiligheid en transport.

Wanneer is er meer bekend en hoe gaat het verder?

De gemeente Staphorst bepaalt niet of het munitiedepot er wel of niet komt. In het voorjaar van 2025 wordt het planMER-onderzoek afgerond. Daarna stelt het kabinet een voorkeurslocatie vast. Het kabinet weegt daarbij wat Defensie nodig heeft af tegen andere belangen in Nederland. Denk aan woningbouw, energietransitie en natuur.
Na het besluit van het kabinet wordt het onderzoek als onderdeel van het ontwerp Nationale Beleidsvisie Ruimte voor Defensie officieel ter inzage gelegd. Dan is het mogelijk om een zienswijze in te dienen op de resultaten uit het onderzoek en de door het kabinet vastgestelde voorkeurslocatie. Daarna neemt de Tweede Kamer een definitief besluit.

Om zo snel mogelijk duidelijkheid te kunnen geven, heeft Defensie op basis van de eerste resultaten van het onderzoek bekend gemaakt welke locaties wel en niet verder onderzocht worden. Dit planMER-onderzoek gaat om de invloed van een grootschalige munitieopslag op onder meer de omgeving, milieu, geluid en natuur (milieueffectrapportage). Er zijn nu dus nog drie locaties over die verder onderzocht worden: Biddinghuizen, Weerselo en Staphorst. Uiteindelijk heeft Defensie voorkeur voor één grote locatie voor munitieopslag.

Defensie heeft kaveleigenaren in de buurt van de munitieopslag (in veiligheidszone A en B) een informatiebrief over het vervolgproces gestuurd. Verder geeft Defensie informatie via de website defensie.nl/ruimtevoordefensie. Hier kunt u ook vragen stellen.

Kan ik invloed hebben op de plannen van defensie en het uiteindelijke besluit?

Ja, dat kan. In het voorjaar besluit het kabinet wat de voorkeurslocatie voor grootschalige munitieopslag wordt. Dit besluit wordt ter inzage gelegd en dan kunt u uw mening (zienswijze) geven over het besluit en de resultaten van het onderzoek. Hoe u dat kunt doen, staat beschreven bij de terinzagelegging. Alle zienswijzen worden verzameld in een zienswijzenota. Op basis van het onderzoek en alle zienswijzen neemt de Tweede Kamer daarna een definitief besluit.

Het kabinet stelt in het voorjaar van 2025 een voorkeurslocatie vast, op basis van de resultaten uit het planMER-onderzoek. Het kabinet weegt daarbij wat Defensie nodig heeft af tegen andere belangen in Nederland. Denk aan woningbouw, energietransitie en natuur.

Na het besluit van het kabinet wordt het onderzoek als onderdeel van het ontwerp Nationale Beleidsvisie Ruimte voor Defensie officieel ter inzage gelegd. Dan is het mogelijk om een zienswijze in te dienen op de resultaten uit het onderzoek en de door het kabinet vastgestelde voorkeurslocatie. Daarna neemt de Tweede Kamer een definitief besluit.

Explosieaandachtsgebied A (cirkel 400 meter), B (cirkel 700 meter) en C (klein: cirkel 1.400 meter, groot: cirkel 1.900 meter
(klik op de afbeelding voor een vergroting)

Volgens de wettelijke kaders uit Besluit kwaliteit leefomgeving m.b.t. explosieaandachtsgebieden rond munitieopslag gelden de volgende beperkingen:

Explosieaandachtsgebied A (400 meter):

  • Geen beperkt, kwetsbare en zeer kwetsbare gebouwen en locaties;
  • Geen autowegen, autosnelwegen, spoorwegen, vaarwegen of parkeerterrein voor meer dan 10 motorvoertuigen;
  • Geen agrarische activiteiten die meer dan incidentele aanwezigheid van enkele personen vereisen.

Explosieaandachtsgebied B (700 meter):

  • Geen beperkt, kwetsbare en zeer kwetsbare gebouwen en locaties.

Explosieaandachtsgebied C (klein: 1400 meter, groot: 1900 meter):

  • Geen gebouwen waarin doorgaans een groot aantal personen gedurende een groot gedeelte van de dag aanwezig is met: vlies- of gordijngevels en grote glasoppervlakken.

NB: In de rapportage worden twee C-zones opgenomen (een reële C-zone en de grootste C-zone die op dit moment in Nederland bestaat). Dit is gedaan om een breed ‘worst-case’ beeld te geven. Bij een mogelijke daadwerkelijke realisatie wordt er maar 1 C-zone vastgesteld. Binnen deze zone zijn dus enkel beperkingen met betrekking tot gebouwen met vlies- en gordijngevels met grote glasoppervlakken waar gedurende een groot deel van de dag veel mensen aanwezig zijn. Voor andere gebouwen en activiteiten gelden er geen beperkingen binnen de C-zone.